Na czym polega umowa barterowa i w jakich sytuacjach warto ją zawierać?

Transakcje barterowe są znane od bardzo dawna. Na świecie nadal cieszą się dużą popularnością i firmy chętnie korzystają z takiej formy transakcji.

Czym jest barter?

Zdarza się, że umowy, które są zawierane pomiędzy stronami przewidują zapłatę za towar lub usługę w innej formie niż pieniężna. Stanowią one rodzaj bezpośredniej wymiany towarów oraz usług (usług na usługi, towarów na towary, usług na towary lub towarów na usługi). Takie umowy nazywa się umowami barterowymi.

Rozliczenie stron umowy barterowej

W umowie barterowej zapłatą za towar lub usługę jest inny towar lub usługa. W tego rodzaju umowach każda ze stron jest nabywcą oraz sprzedawcą równocześnie. Umowa barterowa jest umową wzajemną, która polega na tym, że między świadczeniami stron zachodzi stosunek ekwiwalentności.

Świadczenia w postaci usług lub towarów wymieniane na mocy umowy barterowej powinny mieć taką samą wartość. Jeżeli strony dokonały wymiany usług lub towarów o nierównej wartości, oznacza to, że jeden z kontrahentów zobowiązany jest do dopłaty różnicy w formie pieniężnej.

Strony biorące udział w wymianie barterowej mogą samodzielnie określić wszystkie zasady jakimi kierują się przy barterze. Należy jednak pamiętać, że wszystkie zapisy w umowie muszą być zgodne z przepisami obowiązującego prawa. Przed przystąpieniem do wymiany barterowej warto podpisać umowę, która zadba o interesy wszystkich uczestników transakcji.

Jak podpisać umowę barterową?

W Polsce pod względem formalnym umowy barterowe są umową nienazwaną i regulują je przepisy dotyczące takich umów. Opisane są w art. 603 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku. Stosowane są do niej przepisy o sprzedaży.

Musimy pamiętać, że w umowie każda ze stron będzie równocześnie sprzedawcą oraz nabywcą w jednym momencie. Przepisy nie narzucają podmiotom, jak powinien wyglądać dokument dotyczący umowy barterowej. Strony nie są nawet zobowiązane do sporządzenia takiej umowy na piśmie. Dla bezpieczeństwa obu stron warto przed przystąpieniem do wymiany barterowej podpisać umowę.

Co zawiera barter?

Umowa barterowa powinna zawierać:

• datę oraz miejsce podpisania umowy,
• dane osób lub firm podpisujących umowę,
• przedmiot umowy oraz przedmiot wymiany barterowej (należy wskazać ich ilość oraz wartość),
• termin dokonania usługi lub wymiany towarów,
• warunki odstąpienia od umowy,
• konsekwencje dla obu stron wynikające z niedotrzymania umowy.

Pod dokumentem powinny się podpisać obie strony zainteresowane zawarciem umowy barterowej. Ważne jest, aby podana w umowie cena towarów lub usług nie była zawyżona ani zaniżona. W przeciwnym przypadku urząd skarbowy może podważyć umowę.

Rozliczenie podatkowe umowy barterowej

Umowa barterowa rodzi pewne skutki na gruncie prawa podatkowego. Każda usługa lub przedmiot, który jest nabyty w ramach barteru uznawany jest za korzyść majątkową. Trzeba pamiętać o rozliczeniu się z urzędem skarbowym, by uregulować formalności podatkowe.

Jak rozliczyć transakcję barterową?

Należy taką transakcję wpisać do księgi przychodów i rozchodów danej firmy. Najpopularniejszym rozwiązaniem jest wystawienie faktury sprzedażowej, w której jest podana cena przez kontrahenta. Po obu stronach koszt oraz przychód wzajemnie się redukują. Przedsiębiorcy muszą pamiętać o zapłaceniu należnego podatku VAT.

Wysokość podatku VAT określają przepisy ustawy o podatku od towarów i usług. W przypadku, gdy stawka podatku za towary lub usługi jest taka sama, to transakcja jest neutralna podatkowo. Jeżeli stawki podatku VAT są różne to obowiązek podatkowy pozostaje po obu stronach transakcji. W przypadku, gdy jedna ze stron jest osobą prywatną, barter można rozliczyć na podstawie umowy o dzieło, zlecenie lub sprzedaży. Zastąpią one fakturę.

W tej sytuacji przedsiębiorca nie ma możliwości odliczenia podatku VAT. Pamiętajmy, że podstawą opodatkowania jest wartość rynkowa wykonanej usługi lub przekazanego towaru. Urząd skarbowy może zakwestionować umowę jeżeli uzna, że podane ceny za bardzo odbiegają od średnich cen rynkowych. Od umowy barterowej należy też opłacić podatek dochodowy. Jest on różnicą między uzyskanym przychodem z tytułu dostarczonych usług lub towarów a poniesionymi kosztami nabycia lub wytworzenia.

Kiedy warto podpisać umowę barterową?

Umowy barterowe są bardzo popularne w branży medialnej lub szeroko pojętej blogosferze. Barterem może być wzajemne polecenie produktów lub usługi w zamian za skorzystanie z niej.

Zaletą umowy barterowej są praktycznie zerowe koszty nabycia usługi lub towaru. Barter pozwala też oszczędzić czas związany z obsługą płatności oraz rozliczeniem. Przedsiębiorcy mogą również wykorzystać umowę barterową do rozwinięcia swojej działalności w chwili gdy nie dysponują gotówką.

Bardzo często z takiej transakcji korzystają nowe firmy, które w zamian za swoje usługi oczekują reklamy na stronie internetowej. Najpopularniejsze są transakcje przeprowadzane pomiędzy firmami a youtuberami, osobami aktywnymi w social mediach lub influencerami. Przedsiębiorcy korzystają wtedy z zasięgów kont prowadzonych przez znane osoby i oferują im produkty lub usługi w zamian za reklamę.