Świadczenie przedemerytalne jest świadczeniem pieniężnym wypłacanym przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych osobom, które zbliżając się do wieku emerytalnego utraciły, nie ze swojej winy, możliwość pracy zarobkowej.
Świadczenie przedemerytalne – charakterystyka pojęcia
Problematykę świadczenia przedemerytalnego reguluje Ustawa z dnia 30 kwietnia 2004 roku o świadczeniach przedemerytalnych. Przed wejściem w życie wspomnianej ustawy, świadczenie to nosiło nazwę zasiłku przedemerytalnego. Podstawą do przyznania wyżej wymienionego świadczenia jest spełnienie określonych w ustawie warunków. Te z kolei podzielone są na warunki wspólne i indywidualne.
Wspólne warunki uzyskania prawa do świadczenia przedemerytalnego
Wspólne warunki konieczne do uzyskania prawa do świadczenia przedemerytalnego muszą być spełnione łącznie i stanowią podstawę do ubiegania się o przyznanie świadczenia o ile spełnione są warunki indywidualne, a także wymogi formalne związane ze złożeniem wniosku.
Określone przez ustawę wymogi o wspólnym charakterze powiązane są ze statusem osoby bezrobotnej, zarejestrowanej w urzędzie pracy. Konkretnie należy przez co najmniej 180 dni pobierać zasiłek dla bezrobotnych oraz do momentu złożenia wniosku być zarejestrowanym w urzędzie jako osoba bezrobotna. Ponadto w czasie pobierania zasiłku nie można odmówić przyjęcia pracy zarobkowej bez ważnej przyczyny. Wszystkie te okoliczności potwierdzane są przez urząd pracy poprzez wydanie poszczególnych zaświadczeń.
Wymogiem formalnym, jakiego należy dotrzymać w procesie składania wniosku, jest jego złożenie w terminie 30 dni od daty wydania przez urząd pracy zaświadczenia, potwierdzającego pobieranie przez okres co najmniej 180 dni zasiłku dla bezrobotnych. Inaczej jest w przypadku pracy podjętej w trakcie pobierania zasiłku, np. przy pracach interwencyjnych, których zakończenie nastąpiło by po 180 dniach jego pobierania. W takim przypadku wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego należy złożyć w ciągu 30 dni od zakończenia tego zatrudnienia.
Niedotrzymanie terminu złożenia wniosku skutkuje odmową przyznania prawa do otrzymywania świadczenia przez ZUS. Można wtedy zawnioskować o przywrócenie terminu.
Warunki indywidualne
Warunki indywidualne konieczne do spełnienia w kontekście prawa do świadczenia przedemerytalnego dotyczą zróżnicowanych okoliczności utraty zatrudnienia bądź źródła dochodu przez osobę ubiegającą się o przyznanie świadczenia. Każda z tych sytuacji zawiera wymogi, które spełnione łącznie wraz z dopełnieniem warunków wspólnych dają podstawę do ubiegania się o świadczenie.
Utrata pracy w wyniku niewypłacalności lub likwidacji pracodawcy
Aby ubiegać się o świadczenie przedemerytalne kobieta musi mieć ukończone 56 lat, a mężczyzna 61 lat. W obu przypadkach zatrudnienie u danego pracodawcy musi wynieść co najmniej 6 miesięcy. Ważny jest też okres uprawniający do emerytury, jaki trzeba w tym przypadku posiadać. W przypadku kobiet został on zakreślony przez ustawę na 20 lat a mężczyzny 25 lat. W tym przypadku jeżeli kobieta przepracowała 34 lata, a mężczyzna 39 lat, świadczenie będzie przysługiwać bez względu na wiek.
Utrata pracy z przyczyn leżących po stronie pracodawcy np. zwolnienie grupowe
Ustawa określa w tym przypadku minimalny czas zatrudnienia na 6 miesięcy, a minimalny wiek na 55 lat w przypadku kobiet i 60 lat w przypadku mężczyzn. Okres uprawniający do emerytury to odpowiednio 30 i 35 lat. Obostrzenie dotyczące wieku nie obowiązuje jeśli kobieta ma przepracowane 35 lat a mężczyzna 40.
Własna działalność gospodarcza – ogłoszenie upadłości
W tym przypadku warunkiem jest prowadzenie działalności przez co najmniej 24 miesiące w sposób nieprzerwany. Także uiszczanie składek na ubezpieczenie społeczne. Kobieta powinna mieć ukończone 56 lat, a mężczyzna 61 lat w chwili upadłości. Okres uprawniający do emerytury to odpowiednio 20 i 25 lat.
Wygaśnięcie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy
W tej sytuacji warunkiem jest pobieranie renty przez okres 5 lat w sposób nieprzerwany, a po ustania prawa do niej rejestracja w urzędzie pracy w przeciągu 30 dni. Kobieta powinna mieć ukończone 55 lat a mężczyzna 60. Okres pracy w kontekście przejścia na emeryturę to 20 lat dla kobiety i 25 dla mężczyzny.
Ustanie prawa do zasiłku pielęgnacyjnego, opiekuńczego lub dla opiekuna, śmierć podopiecznego
W tym przypadku podstawowym warunkiem jest zarejestrowanie się w urzędzie pracy w ciągu 60 dni od zaistnienia wyżej wymienionych okoliczności. Pobieranie tychże zasiłków przez okres co najmniej 365 dni w sposób nieprzerwany. Wymagania co do wieku określono na 55 lat w przypadku kobiety i 60 lat w przypadku mężczyzny. Należy także posiadać okres uprawniający do emerytury zakreślony na 20 lat – kobieta i 25 lat – mężczyzna.
Wysokość świadczenia przedemerytalnego
Zgodnie z Ustawą z dnia 30 kwietnia 2004 roku o świadczeniach przedemerytalnych jest ono świadczeniem zryczałtowanym, a także podlega corocznej waloryzacji. Od 1 marca 2022 roku jest to kwota 1350,70 zł brutto. Jak można wyliczyć kwota netto to w tym wypadku 1060,62 zł. Jedynie dla osób, których prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy wygasło, wysokość świadczenia jest inna i wynosi tyle co wysokość ostatnio pobranej renty.
Zawieszenie, zmniejszenie, ustanie prawa do świadczenia przedemerytalnego
Zawieszenie przez ZUS prawa świadczenia przedemerytalnego nastąpi wtedy, gdy dodatkowe przychody uprawnionego przekroczą 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw ustalanego przez prezesa GUS. Również nabycie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, inwalidzkiej czy podobnego świadczenia z instytucji zagranicznej, skutkować będzie zawieszeniem prawa do świadczenia przedemerytalnego.
Zmniejszenie świadczenia przedemerytalnego nastąpi, gdy uprawniony osiągnie dodatkowe przychody wyższe niż 25% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, ale nie przekraczające wspomnianych wcześniej 70%. Kwota przekroczenia tychże 25% będzie jednocześnie kwotą o jaką zostanie zmniejszone świadczenie.
Ustanie prawa do świadczenie przedemerytalnego następuje wraz z osiągnięciem przez uprawnionego wieku emerytalnego.
Zastanawiałem się, jakie warunki trzeba spełnić, żeby otrzymać świadczenie przedemerytalne. Dzięki za podpowiedź!